Echa bitwy pod Legnicą. Krótka wizyta w Legnickim Polu

Legnickie Pole to mała wieś gminna w województwie dolnośląskim położona kilka kilometrów od Legnicy. Jej nazwa jest nieprzypadkowa. Powstała w pobliżu miejsca bitwy z Mongołami w 1241 r.

Legnickie Pole odwiedziłam całkiem spontanicznie w jedną z wrześniowych sobót. Jechałam z okolic Wrocławia i dojazd jest bardzo prosty, raz, dwa na autostradę A4, odpowiedni zjazd i już na miejscu. Najbardziej widocznym z autostrady miejscem wsi, jest Bazylika Mniejsza pw. Jadwigi Śląskiej z charakterystycznymi wieżami zwieńczonymi kopułami. Drugie interesujące miejsce to Muzeum Bitwy Legnickiej. I to były cele mojej podróży.

Krótka historia wsi

Rok 1241 to czas pierwszego najazdu Mongołów na Polskę. Podboje dokonywane przez ten koczowniczy lud azjatycki rozpoczęły się na początku XII w.  pod wodzą niejakiego Temudżyna, znanego raczej jako Czyngis-chan. Czas, kiedy na drodze Mongołów staje Polska to era panowania Batu-chana, wnuka Czyngis-chana. 9 kwietnia 1241 Mongołowie docierają w okolice Legnicy. Rycerstwo śląskie, wielkopolskie, małopolskie i ich zagraniczni sojusznicy ponoszą porażkę. W bitwie ginie dowodzący polskim rycerstwem książę Henryk II Pobożny. Wkrótce w tej okolicy wyłania się wieś nazywana  obecnie Legnickim Polem. 

Wyjazd Henryka Pobożnego z Legnicy, szkic Jana Matejki z 1866 r.

Początki Legnickiego Pola zgodnie z tradycją wiązane są z odnalezieniem zwłok Henryka II przez jego matkę, księżną Jadwigę Śląską. Wieś założono w pobliżu miejsca bitwy w XIII w. Gdzie dokładnie ją stoczono? Do dziś nie jest to wiadome. W XIV w. wieś znajdowała się na skraju obszaru wydobycia złota, ale działalność górnicza trwała tylko kilkadziesiąt lat. W 1703 r. dobra Legnickiego Pola przejęli benedyktyni z czeskiego Broumova, którzy w latach 1723–32 wznieśli opactwo. W 1810 r. król pruski w zlikwidował zakon, majątek zakonników przeszedł w ręce prywatne. Tyle historii, czas na zwiedzanie!

Muzeum Bitwy Legnickiej

Wizytę zaczęłam w dawnym kościele Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny. Gotycka świątynia z XIV w., do 1945 r. ewangelicka, od 1961 r. pełni funkcję Muzeum Bitwy Legnickiej i jest częścią legnickiego Muzeum Miedzi. Według tradycji kościół stoi w miejscu odnalezienia ciała Henryka Pobożnego i miał zostać ufundowany przez jego matkę. 

Budynek obecnego muzeum

Jedyny element świątyni świadczący o jej dawnym ewangelickim charakterze. Witraż z XIX w. z widoczną na górze tzw. różą Lutra 

Budynek jest niewielki, z wygodnym parkingiem przed murami. Garść informacji praktycznych. Muzeum otwarte jest od środy do niedzieli, w sobotę wejście bezpłatne. W pozostałe dni bilety w cenach 6 zł normalny, 4 zł ulgowy. Przewodnikiem jest jedna z mieszkanek wsi i gdybyście zastali muzeum zamknięte nie ma się czym martwić. Przewodniczka pewnie oprowadza w tym czasie po bazylice i warto poczekać lub zadzwonić na podany na drzwiach numer. Właśnie tak było tamtego dnia. Zanim zaczniecie zwiedzanie fajnie obejść muzeum dookoła i przyjrzeć się detalom architektonicznym - płytom nagrobnym i herbom. Obok budynku znajdują się też drewniane rzeźby związane z bitwą, a za muzeum spore fragmenty pomników upamiętniających poległych w wojnach prowadzonych przez Prusy i w I wojnie światowej, znajdujące się niegdyś we wsi.

Fragment pomnika wychowanków szkoły kadetów poległych w I wojnie światowej

Jedna z dwóch płyt nagrobnych 

Jeden z herbów na ścianie kościoła

W muzeum mieści się stała ekspozycja zatytułowana "Spotkanie dwóch światów". Wystawa jest nowoczesna, wykorzystuje multimedialne ekrany, ogólnie całość prezentuje się jak na XXI wiek przystało :) Ekspozycja składa się z czterech części, w których możecie prześledzić genezę podbojów mongolskich, kronikarskie zapisy o bitwie, historię Legnickiego Pola i losy Henryka Pobożnego. Wśród eksponatów znajdują się m.in. kopia książęcego nagrobka czy elementy uzbrojenia. Najbardziej zaciekawiły mnie mongolskie łuki. Wprawdzie nie pochodzą one z XIII w., ale robią wrażenie. Wyobraźcie sobie jakie umiejętności trzeba mieć żeby jadąc konno, co tam jadąc, pędząc, jeszcze z tego strzelać. Warto zajrzeć jeszcze na piętro, gdzie znajdują się fragmenty monet, wśród nich arabskie z X w., odnalezione w pobliskim Czarnkowie. 

Kopia nagrobka Henryka Pobożnego

Bazylika św. Jadwigi

Świątynia znajduje się naprzeciwko muzeum. Bazylika otwarta jest dla zwiedzających w te same dni co muzeum, gdzie nabywacie "cegiełkę" za 10 zł i ruszacie z przewodniczką. Budynek jest nieporównywalnie większy, wybudowany w I poł. XVIII w. w stylu barokowym. Z zewnątrz uwagę zwracają wieże, o których wspomniałam wcześniej. 

Dużo zdobień na zewnątrz, więc wiadomo czego się spodziewać wewnątrz

Rzut oka na portal główny. Zdobnictwo militarne, a dwaj mężczyźni trzymający kolumny to Mongołowie. A przynajmniej tak wyobrażał sobie ich artysta.

A co znajdziemy wewnątrz? A no barok, jak to barok... Czyli olbrzymie ilości zdobień, złoto, wiele rzeźb. Tyle tego, że nie wiadomo na co patrzeć. Osobiście nie jestem fanką tego stylu niemniej doceniam pracę artystów. Moją uwagę najbardziej przykuły freski. Na centralnym z nich zobaczymy takie sceny jak podniesienie krzyża i jego znalezienie przez cesarzową Helenę, założenie przez św. Wojciecha klasztoru na Břevnovie koło Pragi, założenie klasztoru na Legnickim Polu. Nie mogło zabraknąć oczywiście wątku bitewnego. Nad organami znajduje się fresk przedstawiający pole po bitwie według opisu Jana Długosza. Centralną sceną jest znalezienie ciała Henryka i wręczenie przez Jadwigę benedyktynom relikwii krzyża. Co tu dużo pisać, popatrzcie na zdjęcia.

Jak widać na fresku dużo się dzieje

Mamy i motyw bitewny

Złoto. Dużo złota

To już koniec wycieczki. Legnickie Pole to niewielka dolnośląska wieś niosąca wielką europejską historię.  Mam wrażenie, że mimo niej jest miejscem mało spopularyzowanym. Jeśli więc będziecie w okolicy, choćby przejazdem, wpadnijcie na chwilę.